Uyku Bozuklukları

Uyku dinlenmek, yenilenmek, fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı kalabilmek için her gün düzenli olarak yaşanması gereken biyolojik bir süreçtir. Yorucu bir günün ardından beynin dinlenmesi ve yeni güne zinde başlayabilmek amacıyla iyi bir uyku gereklidir. Uyku bozukluğu uykuya dalmakta zorlanma ve uykunun bölünmesi nedeniyle yeterince uyuyamamak olarak tanımlanmaktadır.

Uyku Bozuklukları neden olur?

Birçok sebep uyku bozukluğuna sebep olabilir. Genetik kökenli uyku bozuklukları olabileceği gibi, çeşitli fiziksel veya psikiyatrik hastalıklara bağlı olarak da uyku bozuklukları gürülebilmektedir. Tüm araştırmalara rağmen sebebi saptanamayan “idiyopatik” uyku bozuklukları da olabilir. Altta yatan sebeplerin araştırılması doğru tedavi için gereklidir.

Uyku Bozuklularının çeşitleri nelerdir?

İnsomnia: uykuya dalma veya uykuyu devam ettirmede sorun olmasıdır. Hastalar hiç uyuyamaz veya sık sık uyanırlar.

Hipersomni: Aşırı uyku ihtiyacı ve istemdışı uyuma halidir. Hastalar uzun uyku gereksinimleri nedeniyle iş ve sosyal hayatlarında olumsuzluklar yaşamaktadırlar.

Narkolepsi: Ani ve engellenemeyen uyku atakları şeklinde bulgu vermektedir. Özellikle kahkaha atma, heyecanlanma, korkma gibi duygusal stres ile tetiklenen aniden olduğu yere yığılma, kabus ve karabasan, uykudan felç gibi uyanma ve hareket edememe şeklinde bulgular verebilir. Hastalar iş yerleri dahil, uygunsuz yerlerde uyuyakalabilir.

Uykuda solunum bozuklukları: şiddetli horlama, nefes alamama ve geceleri uyku bölünmesi, dolayısıyla ertesi gün yorgun uyanma ve gün içinde uyuklama olarak bulgu vermektedir. Kişilerin iş veya okul başarısında düşmeye neden olur. Araç kullanırken kazalara sebep olabilir. Ayrıca hipertansiyon, kalp hastalığı gibi hastalıklara neden olmaktadır.

Uykuda periyodik hareket bozukluğu: ayaklarda gece boyunca istemdışı hareket ve periyodik kasılmalar olmasıdır. Bir başka hareket bozukluğu olan sıklıkla bacaklarda, daha nadiren de kollarda görülen huzursuzluk, rahatsızlık ve hareket ettirme isteği şeklinde bulgu veren “huzursuz bacak sendromu'na benzemektedir. Her iki hastalıkta da hastaların uyku kalitesi bozulur ve ertesi güne dinlenmemiş olarak devam ederler.

Uyku Fazı Kayması: sıklıkla vardiyalı çalışanlarda ve gündüzleri çok uyuklayan yaşlılarda görülen, uyku-uyanıklık döngüsünün normal fizyolojik saatlerden farklı olduğu tablodur. Hastalar olması gerektiği saatte uyumadıklarından, uyanma saatleri de sosyal ve iş yaşantılarını sürdüremeyecek şekilde bozulmaktadır.

Uyku bozukluğu tanısı nasıl konmaktadır?

Uyku bozukluğu çeşidinin saptanması doğru tedavi için gereklidir. Bu amaçla öncelikle ayrıntılı olarak kişilerin şikayetleri sorgulanmalıdır. Bu amaçla kişilerde uykululuğu objektif olarak değerlendiren ölçekler kullanılabilir. Ayrıca laboratuvar tetkikleri ve uyku testi de gerekebilir.

Uyku bozuklukları tedavi edilebilir mi?

Uyku bozukluğunun çeşidi belirlendikten sonra ilaçlarla ve/veya sürekli pozitif havayolu basıncı sağlayan cihazlarla tedavi edilebilmektedir.